بررسی بازار دلار روز شنبه نشان می‌دهد شوک وارد شده به بازار ارز کشور همچنان ادامه دارد. قیمت دلار برای سومین روز متوالی بالای ۵۳ هزار تومان مانده و شاید منتظر سیگنال دیگری است که خیلی زود پله‌های ۳۰۰ تومانی باقی مانده را طی کند و بار دیگر وارد کانال ۵۴ هزار تومانی شود، رقمی که به دنبال بالا گرفتن تنش‌های سیاسی در روز پنجشنبه نیز آن را لمس کرده بود؛ تنش‌هایی که اولین تاثیر آن با وقوع حمله تروریستی کرمان در ۱۳ دی ماه بر بازار ارز حس شد و سپس به دنبال حمله موشکی سپاه پاسداران به اربیل، سوریه، پاکستان و سپس پاسخ پاکستان به این حمله اوج گرفت.
البته تحلیلگران اقتصادی عامل مهم دیگری را نیز در رشد نرخ دلار تاثیرگذار می‌دانند و آن افزایش تقاضای ارز است که همیشه در ماه‌های پایانی سال وجود دارد. بر این اساس در دی ماه سال گذشته نیز شاخص ارزی رشدی حدودا ۱۰ درصدی را تجربه کرده بود. علاوه بر این وزیر اقتصاد تعطیلی‌های سال نوی چین را موجب این رشد دانسته است. گفته می‌شود با فرا رسیدن سال نوی چین تقاضا برای تسویه حواله‌جات ارزی نیز بالا رفته که این رشد تقاضای حواله بر بازار اسکناس نیز تاثیر گذاشته است.
از چرایی رشد نرخ دلار اگر بگذریم، این را پیوسته در گفته‌های تحلیلگران اقتصادی می‌شد حس کرد که دلار دیر یا زود خود را با شاخص‌های مهم اقتصادی همگام کرده و نگه داشتن آن زیر ارزش واقعی‌اش خیلی دوام‌دار نخواهد بود. «سجاد بوربور» کارشناس مسائل ارزی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ بر این باور است که نرخ کنونی دلار همان ارزش واقعی آن است. اما آیا این به معنای آن است که فنر فشرده ارزی رها شده و بانک مرکزی دیگر دست بالا را در بازار ارز ندارد؟
نگاهی به قیمت دلار در سال گذشته
سجاد بوربور در پاسخ به این سوال یادآوری می‌کند که ارز در سال ۱۴۰۲ چقدر پتانسیل رشد دارد و اینکه آیا اصلا فنر فشرده بوده است یا خیر. او با مقایسه سیاستگذاری‌های ارزی امسال با سال گذشته ۱۴۰۱ توضیح می‌دهد: در سال گذشته یک جایی دلار حدود ۲۵ هزار تومان بود همان موقع ارزش ذاتی دلار ۳۵ هزار تومان تخمین زده می‌شد و پیش‌بینی شده بود تا پایان سال به ۴۲ هزار تومان برسد. به عبارتی قیمت اعلامی زیر ارزش بود و در مقابل ارزش واقعی و پیش بینی‌ها خیلی بیشتر بود، یعنی یک فاصله عجیب و غریبی وجود داشت.
به گفته او در نهایت وقتی به ۱۴۰۲ رسیدیم، دلار بیشترین رشد خودش را در سال قبل کرده بود و روی ۵۰ هزار تومان قرار داشت. از همین رو با اندازه گیری میزان رشد نقدینگی که ما از مسیر بررسی بودجه کشور به آن رسیدیم، پیش بینی می‌شد که دلار حدودا ۶۰ هزار تومان بشود. الان در حالی به ماه یازدهم (بهمن ماه) رسیدیم که دلار از ۵۰ هزار به حدود ۵۳ یا ۵۴ هزار تومان رسیده است؛ یعنی جایی که ارزش واقعی دلار است و به عبارتی قیمت و ارزش دلار در حال حاضر تفاوتی ندارند.
پیش بینی قیمت دلار
از همین رو به گفته این کارشناس، دیگر فنر فشرده‌ای وجود ندارد و تا پایان سال اگر شرایط به همین شکل باشد دلار به ۶۰ هزار تومان خواهد رسید.
بوربور در این باره توضیح می‌دهد: نقدینگی کل کشور تا پایان سال به حدود ۸ هزار و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد و با یک رشد اقتصادی ناپایدار ۳.۵ تا ۴ درصدی دلار را بین ۵۸ تا ۶۰ هزار تومان می‌بینم. مگر اینکه اتفاق خاصی بیفتد که در این صورت دلار تا ۷۰ هزار تومان هم خواهد رفت.
بانک مرکزی اصلا دستی در بازار ندارد!
بانک مرکزی از ابتدای امسال با اقداماتی چون ارزپاشی جلوی هر گونه افزایش قیمت دلار را گرفته و بر این اساس اینطور القا می‌شد که همه چیز تحت کنترل آن است. پیش از این فردین آقابزرگی، تحلیلگر بازار‌های مالی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ شیوه مدیریت بانک مرکزی را امنیتی توصیف کرده بود که به دنبال آن دلار اگرچه روی کاغذ ۵۰ هزار تومان است، اما واقعیت‌های اقتصاد نشان می‌دهد دلار حتی در نرخ‌هایی بالاتر از ۶۰ هزار تومان دارد چنج می‌شود. این را هنگام مبادلات کالا‌های مصرفی می‌توان دید.
سجاد بوربور نیز در این باره توضیح می‌دهد: بانک مرکزی به طور ظاهری به بازار دیکته کرده که دست بالا را در بازار ارز دارد اما حقیقت ماجرا این نیست. بر اساس علم اقتصاد وقتی دارایی‌های خارجی بانک مرکزی که رد پای آن در ترازنامه این بانک موجود است، ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده یعنی عملا در بازار ارز ریختند. به صورت اسکناس یا حواله و… فرقی نمی‌کند. وقتی چنین حجم ارزی وارد اقتصاد شده می‌بینیم که دلار باز هم زیر ۵۰ هزار تومان نرفته است. این یعنی خیلی در قیمت‌های بالاتر هم تقاضا داشته است. از این منظر می‌توان دید که بانک مرکزی دست بالایی نداشته یا بهتر بگوییم اصلا دستی نداشته است، اما به واسطه اخبار، این تفکر به اقتصاد مخابره شده که بانک مرکزی فعال است، ولی واقعیت این نیست.
اقتصاد۲۴
